Przez 17 lat odchodzący ze służby dostawali zaniżony ekwiwalent. Teraz mają miesiąc na złożenie wniosku o dopłatę zaległej kwoty.
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego, bardzo korzystny dla emerytowanych policjantów, może wywołać falę wniosków o wyrównanie ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy. Jest wypłacany, gdy policjant odchodzi ze służby, najczęściej na emeryturę. Wtedy niewykorzystany urlop przelicza się na pieniądze i wypłaca równowartość wynagrodzenia urlopowego w gotówce.
NIŻSZE ŚWIADCZENIA
Od 19 października 2001 r. ten ekwiwalent jest wypłacany funkcjonariuszom w zaniżonej o ponad 1/4 wysokości. Wszystko bierze się z nowelizacji ustawy o policji z 27 lipca 2001 r., która zmieniła zasady udzielania funkcjonariuszom urlopu wypoczynkowego. Wcześniej mieli oni do dyspozycji 30 dni kalendarzowych. Po wejściu w życie nowelizacji od 19 października mają prawo do wolnego w wymiarze 26 dni roboczych.
Przez te wszystkie lata nie zmienił się jednak art. 115a ustawy o policji dotyczący obliczania ekwiwalentu za każdy dzień niewykorzystanego urlopu, który po zmianie przepisów wynosił 1/30 uposażenia zasadniczego wraz z dodatkami o charakterze stałym, należnego na ostatnio zajmowanym stanowisku.
Trybunał Konstytucyjny uznał, że art. 115a ustawy o policji w zakresie, w jakim ustala wysokość ekwiwalentu pieniężnego za jeden dzień niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego lub dodatkowego w wymiarze 1/30 części miesięcznego uposażenia, jest niezgodny z art. 66 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3 zdanie drugie Konstytucji RP.
ZMIANY NA PRZYSZŁOŚĆ
– Artykuł 115a ustawy o policji nawiązuje do poprzedniej regulacji, w której urlop policjantów był liczony w dniach kalendarzowych, a nie w dniach pracujących, jak obecnie – tłumaczył Stanisław Rymar, sędzia TK, w uzasadnieniu do wyroku. – Określony w art. 115a ustawy o policji sposób obliczania ekwiwalentu pieniężnego powoduje, że policjanci za każdy dzień niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego lub dodatkowego otrzymują około 73 proc. dziennego uposażenia, czego, w ocenie Trybunału, nie można nazwać rekompensatą ekwiwalentną.
Wyrok Trybunału jest ostateczny i podlega niezwłocznej publikacji w Dzienniku Ustaw. Od tego dnia muszą się zmienić zasady obliczania ekwiwalentu na przyszłość.
WYPŁATA WSTECZ
– Wyrok Trybunału wejdzie w życie z dniem ogłoszenia i będzie rodził istotne skutki prawne także dla tych policjantów, którzy już odeszli ze służby – wskazuje adwokat dr Marta Derlatka reprezentująca policjantów w Trybunale Konstytucyjnym. – Policjanci, którzy wszczęli po odejściu ze służby postępowania o wypłatę dodatkowego (czyli wyliczonego w sposób bardziej korzystny niż przy przeliczniku 1/30 miesięcznego uposażenia za dzień urlopu) ekwiwalentu i przegrali, będą mieli możliwość wznowienia postępowań administracyjnych i sądowo – administracyjnych w swoich sprawach i wtedy naturalnie wyrok TK musi być uwzględniany w rozstrzygnięciach. Natomiast wszyscy ci policjanci, którzy nie wszczynali postępowań, mogą teraz wystąpić do właściwego przełożonego o wypłatę ekwiwalentu w odpowiedniej części.
Podstawę do tego daje z art. 145 a kodeksu postępowania administracyjnego, który przewiduje możliwość wznowienia postępowania zakończonego wydaniem decyzji, jeśli została ona oparta na przepisie uznanym później za niezgodny z konstytucją. Tak właśnie jest z decyzjami ustalającymi wysokość należnego im ekwiwalentu po tym, gdy TK uznał, że art. 115a ustawy o policji jest niezgodny z konstytucją, bo prowadzi do zaniżania ekwiwalentu. Skargę o wznowienie wnosi się w terminie jednego miesiąca od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.
RAFAŁ JANKOWSKI, PRZEWODNICZĄCY NSZZ POLICJANTÓW
Wyrok Trybunału to ogromny sukces, bo jest korzystny nie tylko dla kilkudziesięciu tysięcy policjantów, którzy odeszli ze służby w ciągu ostatnich 17 lat, ale także dla byłych strażników granicznych, funkcjonariuszy BOR, CBA i SOP, którzy mają te same co policja zasady liczenia ekwiwalentu za niewykorzystany urlop. Przygotujemy teraz wzór wniosku do komendanta wojewódzkiego policji o wypłatę wyrównania ekwiwalentu, do złożenia tuż po tym, jak wyrok TK zostanie opublikowany w Dzienniku Ustaw. Pytanie, jak ekwiwalent będzie teraz liczony i czy wyniesie 1/22 czy 1/21 ostatniego uposażenia policjanta. Jeśli TK nie określi tego w uzasadnieniu do wyroku, zajmą się tym zapewne sądy administracyjne.
30 października Trybunał Konstytucyjny na wniosek Zarządu Głównego NSZZ Policjantów stwierdził niezgodność z konstytucją art. 115 a ustawy o Policji.
Zgodnie z tym przepisem, „ekwiwalent pieniężny za jeden dzień niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego lub dodatkowego oraz za każde rozpoczęte osiem godzin niewykorzystanego czasu wolnego ustala się w wysokości 1/30 części miesięcznego uposażenia zasadniczego wraz z dodatkami o charakterze stałym, należnego na ostatnio zajmowanym stanowisku służbowym”. Zdaniem Trybunału, policjanci nie otrzymują obecnie pełnej rekompensaty poniesionej straty za niewykorzystany urlop. Podobne dyskryminujące rozwiązanie funkcjonuje jedynie w SG, CBA oraz BOR (SOP). Korzystne rozwiązanie funkcjonuje w AW, ABW, SKW, SWW, dla żołnierzy zawodowych, pracowników oraz SW, gdzie ekwiwalent wynosi 1/21 (Służba Więzienna) lub 1/22 w pozostałych służbach.
Wniosek o zbadanie zgodności z konstytucją tej normy złożył do Trybunału Zarząd Główny Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Policjantów. We wniosku zwrócono uwagę, że zasady obliczania wysokości ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop przez policjantów różnią się od rozwiązań w tym zakresie w odniesieniu do innych służb mundurowych. Według wnioskodawcy, kwestionowany przepis narusza konstytucyjną zasadę równości poprzez odmienne obliczanie ekwiwalentu pieniężnego za urlop niewykorzystany przez funkcjonariuszy innych służb.
W uzasadnieniu wyroku Trybunał zaznaczył, że: „obowiązujące zasady obliczania ekwiwalentu powodują, że policjanci za każdy dzień niewykorzystanego urlopu otrzymują tylko 73 proc. dziennego uposażenia, a więc nie jest to pełna rekompensata poniesionej straty”. Prowadzi to do naruszenia istoty corocznego płatnego urlopu chronionego przez konstytucję.
Trybunał rozpatrzył wniosek w pięcioosobowym składzie, któremu przewodniczyła sędzia Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz. Sprawozdawcą był sędzia Stanisław Rymar. Wyrok TK jest ostateczny.
NSZZ Policjantów oczekuje, że zawarte w uzasadnieniu wytyczne spowodują pilne podjęcie inicjatywy ustawodawczej przez Parlamentarzystów, celem dostosowania niezgodnego od 17 lat przepisu z Konstytucji RP, a tym samym przynajmniej minimalne przywrócenie zaufania do Państwa, które ma obowiązek równego i sprawiedliwego traktowania funkcjonariuszy polskiej Policji, co w tym wypadku nie miało miejsca mimo, że problem ten Związek sygnalizował w swoich wystąpieniach kierowanych do stosownych organów Państwa.
Związek czeka na szczegółowe uzasadnienie wyroku, co pozwoli na przedstawienie osobom zainteresowanym drogi prawnej celem odzyskania części ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy, dodatkowy oraz wypracowane nadgodziny dotychczas nie wypłacanego funkcjonariuszom, którzy odeszli ze służby w Policji po 2001 roku.
W kontekście tego wyroku istnieje realne sytuacja wprowadzenia korzystnych zmian m. in. również dla funkcjonariuszy Straży Granicznej.
**********
Wyrok, sygn. Akt K 7/15(/S/K-715)
Ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop wypoczynkowy; zasady obliczania K 7/15
Sygn. akt K 7/15
WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Warszawa, dnia 30 października 2018 r.
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz – przewodniczący
Zbigniew Jędrzejewski
Julia Przyłębska
Stanisław Rymar – sprawozdawca
Andrzej Zielonacki,
po rozpoznaniu w trybie art. 92 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 listopada 2016 r. o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym (Dz. U. poz. 2072), na posiedzeniu niejawnym w dniu 30 października 2018 r., wniosku Zarządu Głównego Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Policjantów o zbadanie zgodności:
art. 115 a ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2011 r. Nr 287, poz. 1687, ze zm.) w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 27 lipca 2001 r. o zmianie ustawy o Policji, ustawy o działalności ubezpieczeniowej, ustawy – Prawo bankowe, ustawy o samorządzie powiatowym oraz ustawy – Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną (Dz. U. Nr 100, poz. 1084) z:
– art. 64 ust. 2 w związku z art. 32 ust. 1 i art. 31 ust. 3 Konstytucji,
– art. 66 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji,
o r z e k a:
Art. 115 a ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2017 r. poz. 2067 oraz z 2018 r. poz. 106, 138, 416, 650, 730, 1039, 1544 i 1669) w zakresie, w jakim ustala wysokość ekwiwalentu pieniężnego za 1 dzień niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego lub dodatkowego w wymiarze 1/30 części miesięcznego uposażenia, jest niezgodny z art. 66 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3 zdanie drugie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Ponadto p o s t a n a w i a:
na podstawie art. 59 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 30 listopada 2016 r. o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym (Dz. U. poz. 2072) umorzyć postępowanie w pozostałym zakresie.
Orzeczenie zapadło jednogłośnie.
Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz
Zbigniew Jędrzejewski
Julia Przyłębska
Stanisław Rymar
Andrzej Zielonacki